Dlaczego warto uczyć się chemii? Chemia nie należy do najłatwiejszych przedmiotów w szkole, dlatego nikogo nie dziwi fakt, że wielu uczniów zwyczajnie jej nie lubi. Nie każdy ma jednak świadomość, że chemia – podobnie jak matematyka – otacza nas każdego dnia, a jej znajomość może niejednokrotnie ułatwić nam samodzielne życie. Dlaczego więc mimo trudności warto się jej uczyć?
Co zawdzięczamy chemii?
Pierwszym argumentem przemawiającym za uczeniem się chemii jest fakt, że zawdzięczamy jej niezwykle ważne dla ludzkości odkrycia, a nawet żywność, którą konsumujemy każdego dnia. Z czego to wynika?
Chemia:
- odgrywa kluczową rolę w badaniach, ochronie zdrowia, produkcji leków i szczepionek, pozwala walczyć nie tylko z niegroźnymi infekcjami, ale nawet z nowotworami, zatem ratuje ludzkie zdrowie i życie,
- jest potrzebna do produkcji żywności – zwalcza szkodniki, nawozi rośliny, stanowi też dodatek do żywności, który przedłuża jej trwałość, poprawia smak, zapach czy konsystencję, a nawet nadaje produktom spożywczym kolor,
- odgrywa rolę w produkcji odzieży z włókien syntetycznych, takich jak poliester czy poliamid,
- jest niezbędna do produkcji kosmetyków i środków czyszczących – dzięki niej możemy dbać o higienę własną i czystość w naszym otoczeniu,
- jest wykorzystywana przy produkcji materiałów budowlanych – bez niej nie powstałby więc żaden nowy budynek.
Warto wspomnieć również, że to chemii zawdzięczamy baterie i ekrany ciekłokrystaliczne. Bez tej nauki nie mielibyśmy więc telewizorów, smartfonów czy tabletów.
Chemia pomaga zrozumieć świat
Każda reakcja zachodząca w naturze i każdy proces zachodzący w ciele człowieka – to zjawiska, którymi rządzi chemia. Rozumienie tej nauki, podstawowych pojęć, zasad czy właściwości poszczególnych substancji pozwala rozumieć lepiej również to, co odbywa się w nas samych i w naszym otoczeniu. To chemia pomaga nam odpowiadać na trudne pytania sobie i innym. Dlaczego niebo jest niebieskie? Dlaczego liście zmieniają kolor? Dlaczego płaczemy, krojąc cebulę?
Chemia ma dla nas wyjaśnienie dla wszystkich niewytłumaczalnych z pozoru zjawisk. Jej odkrywanie nie sprowadza się jednak jedynie do zaspokajania swojej ciekawości. Dzięki chemii możemy też lepiej radzić sobie w codziennym życiu, rozwiązując problemy świadomie i na fundamentalnym poziomie. Dotyczy to między innymi takich sytuacji jak wybór bezpiecznych dla skóry kosmetyków czy chociażby gotowanie, ale to tym więcej przeczytasz za chwilę.
Chemia pomaga robić świadome zakupy
Jak wspominaliśmy, chemia jest wykorzystywana jako środek ochrony roślin w produkcji żywności. To dzięki niej jedzenie można przechowywać też dłużej i w trudniejszych warunkach. Nie wszystkie dodatki chemiczne są jednak bezpieczne dla naszego zdrowia, a osoby szczególnie wrażliwe mogą doświadczyć nawet reakcji alergicznych po kontakcie z niektórymi substancjami. Warto więc znać podstawy chemii, aby dokonywać świadomych wyborów zakupowych, czytając składy poszczególnych wyrobów.
Etykiety na żywności mogą wydawać się skomplikowane, ale znając oznaczenia stabilizatorów, konserwantów czy barwników spożywczych stosowanych w żywności, rozszyfrujesz je bez większego problemu. Podobnie wygląda też sytuacja przy zakupie kosmetyków czy chemii gospodarczej. Ponieważ obie grupy produktów mają kontakt ze skórą, je również warto wybierać rozważnie, czytając nie tylko deklaracje producentów, ale też listę faktycznie wykorzystanych składników.
Wiedza z zakresu chemii pozwala też na samodzielne komponowanie środków czyszczących i kosmetyków pielęgnacyjnych. Osoby, które znają właściwości takich produktów jak soda oczyszczona, ocet, oleje roślinne czy olejki eteryczne bez problemu poradzą sobie z przygotowaniem domowego płynu do czyszczenia szyb, uniwersalnego środka czyszczącego, a nawet pasty do zębów. Co więcej, korzystanie z nich będzie opcją nie tylko ekonomiczną, ale też ekologiczną.
Chemia pomaga lepiej rozumieć inne nauki
Jeśli masz problemy z biologią czy geografią, nauka chemii może okazać się niezwykle pomocna w lepszym zrozumieniu zagadnień z tych dziedzin. Chemia łączy nauki przyrodnicze i techniczne. Możesz odkryć ją w:
- biologii (zwłaszcza w genetyce, biochemii, medycynie) – gdzie wyjaśnia procesy takie jak oddychanie komórkowe, fotosynteza czy trawienie,
- geologii i geografii – gdzie jest potrzebna do analizy składu chemicznego gleby czy minerałów, a także do wyjaśniania zjawisk typu erozja czy kwaśne deszcze,
- fizyce – dzięki niej lepiej zrozumiesz strukturę atomów czy wiązania chemiczne.
Znajomość chemii przydaje się nie tylko w szkole, ale też na studiach. Jest niezbędna między innymi na takich kierunkach jak psychologia, neurobiologia czy farmacja. Wykorzystujemy ją szeroko również w naukach o środowisku. Bez chemii nie bylibyśmy też w stanie podejmować ekologicznych działań, np. stosować biodegradowalnych opakowań.
Chemia otwiera drzwi do dobrej pracy
Chemia jest kluczowym przedmiotem na wielu kierunkach studiów, po których można oczekiwać podjęcia pracy w dobrze płatnym zawodzie. To między innymi inżynieria chemiczna, weterynaria, stomatologia, medycyna, farmacja czy biotechnologia. Osoby, które dobrze radzą sobie z nauką chemii, mogą w przyszłości zatrudnić się między innymi:
- w przemyśle spożywczym,
- w farmacji,
- w kosmetologii,
- w przemyśle chemicznym lub petrochemicznym.
Jeśli więc opanujesz chemię, masz szansę zostać analitykiem leków, osobą odpowiedzialną za kontrolę jakości żywności czy też laborantem. To nie tylko dobrze płatne, ale też ciekawe zawody, których wykonywanie może dawać na co dzień dużo satysfakcji.
Chemia pozwala każdemu gotować jak szef kuchni
Gotowanie czy pieczenie to seria reakcji chemicznych. W końcu cała żywność składa się ze związków chemicznych, a podczas gotowania kucharz jedynie zmienia łączące je wiązania. W kuchni mamy do czynienia ze spalaniem, redukcją, rozpuszczalnością czy utlenianiem. To reakcje odpowiadają za to, że coś staje się smaczniejsze. Gotując, z reguły nie zastanawiamy się nad tym, z jakimi zjawiskami mamy do czynienia.
Możemy zaś zainteresować się tym, kiedy coś pójdzie nie tak – ciasto opadnie lub nie urośnie mimo ścisłego trzymania się przepisu. W takich przypadkach warto wiedzieć, na czym polegają poszczególne reakcje i jakie warunki powinny zostać spełnione, aby zachodziły one prawidłowo.
Chemia jest angażująca i ciekawa (a nawet zabawna)
W przeciwieństwie do wielu innych nauk, których uczymy się tylko „na papierze”, nauka chemii może wiązać się z przeprowadzaniem eksperymentów. Poznając reakcje chemiczne, używamy nie tylko głowy, ale też rąk, co jest znacznie bardziej angażujące i ciekawe.
Poza probówkami w nauce chemii wykorzystuje się także bardziej skomplikowane urządzenia, jak spektrometry masowe czy kolumny destylacyjne. Wielu może powiedzieć więc, że taka nauka jest też formą zabawy. Nawet w warunkach domowych można przeprowadzić kilka bezpiecznych eksperymentów, jak chociażby „wybuchowe” połączenie coli z cukierkami miętowymi.
Chemia zwiększa naszą świadomość
Jak zostało wspomniane, chemia pomaga nam zrozumieć zjawiska, które zachodzą w naszym otoczeniu. Jest to ważne nie tylko dlatego, że zaspokaja naszą ciekawość, ale również dlatego, że pozwala nam zrozumieć daleko idące konsekwencje różnych zjawisk i ich wzajemne powiązania. Wyobraź sobie, że oglądasz wiadomości, słyszysz o skażeniu wody, nowych odkryciach medycznych czy wycofaniu ze sklepów żywności z powodu ryzyka zanieczyszczenia na linii produkcyjnej.
Większość osób słyszy tu tylko opis suchych faktów, ale ktoś znający się na chemii dostrzega zarówno przyczyny, jak i konsekwencje takich wydarzeń. Poznając podstawy tej nauki, będziesz więc lepiej poinformowany w zakresie tego, co naprawdę dzieje się na świecie. Taka wiedza pozwala zaś stać się nie tylko bardziej świadomym człowiekiem, ale też bardziej świadomym wyborcą.
Poza tym, zrozumienie tego, jak ludzkość i rozwijany przez nią przemysł wpływały (i nadal wpływają) na nasze środowisko, zwiększa również świadomość ekologiczną. Kiedy zdasz sobie sprawę z tego, jak nasze codzienne wybory przyczyniają się do zmian klimatycznych, będziesz w stanie samodzielnie podejmować działania, które pomogą lepiej chronić naszą planetę.