Czym jest samoocena nauczyciela?

Samoocena nauczyciela jest dokumentem, w którym pedagog sam ocenia swoje działania, postępy i umiejętności. Taka ocena będzie oczywiście oceną subiektywną, gdyż dokonuje się jej w oparciu o własne wartości, oczekiwania i przekonania. Samoocena stanowi też narzędzie, między innymi do samokontroli i doskonalenia własnej pracy i wiedzy.

Dobra samoocena nauczyciela musi być pełna, uczciwa i konstruktywna. Powinna obejmować wszystkie aspekty pracy nauczyciela. Na takiej podstawie da się bowiem wskazać swoje mocne i słabsze strony, a dzięki temu doskonalić się w zawodzie. 

Warto pamiętać, że samoocena może być pełna tylko wtedy, kiedy obejmuje wszystkie zadania nauczyciela. Natomiast sfera działań i realizowanie powierzonych funkcji jest bardzo szerokie. Podstawowa rola nauczyciela to:

• nauczanie i wychowywanie uczniów,
• przygotowanie uczniów do pracy,
• przygotowanie uczniów do pełnienia ról społecznych i rodzinnych,
• podejmowanie działań wychowawczych, dydaktycznych i opiekuńczych,
• planowanie pracy szkoły,
• współudział w podejmowaniu decyzji kierowniczych przez dyrekcję szkoły,
• udział w pracach zespołowych, czyli w radzie pedagogicznej, zespołach przedmiotowych i wychowawczych,
• ewaluacja pracy nauczyciela i szkoły.

Nauczyciel pełni też dodatkowo role społeczne i zawodowe. Przekazuje uczniom normy moralne. Zapoznaje dzieci z zasadami współżycia i współpracy w społeczeństwie. Pełni funkcję eksperta z zakresu kształcenia i wychowania. Reguluje stosunki społeczne w klasie. Wpływa na organizację życia wewnętrznego klasy.

Prowadzi zajęcia pozalekcyjne. Jest psychologiem wychowawczym, zaspokajającym potrzeby psychiczne uczniów. Pełni też rolę opiekuna, który rozwiązuje konflikty między uczniami oraz doradza rodzicom.

Czy samoocena nauczyciela jest potrzebna do ustalenia oceny pracy nauczyciela?

Chociaż samoocena pracy nauczyciela może nawiązywać do kryteriów oceny pracy określonych w treści rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli, to przepisy nie mówią nic na temat tego, aby taka samoocena była wymagana w procedurze ustalenia oceny pracy nauczyciela przez dyrektora. Kierujący placówką, dokonując oceny pracy nauczyciela, może wziąć pod uwagę samoocenę pedagoga, jeśli uzna, że poprawi to obiektywność jego oceny. Nie ma jednak takiego obowiązku.  

W wielu szkołach procedura ustalenia oceny pracy nauczyciela jest regulowana w sposób szczegółowy za pomocą dodatkowych ustaleń. Wśród nich można uwzględnić dokonanie samooceny przez nauczyciela. Jeśli placówka przewiduje takie rozwiązania, należy się do nich stosować. Zasadniczo, przepisy nie tworzą jednak takiego wymogu prawnego. 

Jednocześnie samoocena nauczyciela nie powinna ograniczać dyrektora w zakresie podjęcia samodzielnej decyzji co do tego, na jakim poziomie nauczyciel spełnia wymagania określone w przepisach. Kierujący placówką może więc zapoznać się samooceną nauczyciela, ale nie musi jej uwzględniać. 

Jakie pytania może zawierać arkusz samooceny pracy nauczyciela?

Nauczyciel powinien dokonywać samooceny swojej pracy w sposób ciągły lub regularny, na przykład co kilka lekcji, co miesiąc, co pół roku. Przy samodzielnym ocenianiu własnej pracy przydatna okazuje się karta samooceny, która zawiera pytania odnoszące się między innymi do jakości prowadzonych z uczniami zajęć realizowanych w szkole.

Kiedy w grę wchodzi samoocena pracy nauczyciela przykłady pytań dotyczących lekcji mogą brzmieć następująco:

• czy lekcja była interesująca?
• czy przekazywana wiedza była użyteczna?
• czy nauczyciel dostosował metody pracy do zagadnienia i potrzeb uczniów?
• czy lekcja została logicznie zaplanowana i przebiegała zgodnie z planem?
• czy nauczyciel dał uczniom możliwość samodzielnej pracy?
• cy uczniowie byli zainteresowani lekcją?
• czy uczniowie osiągnęli zaplanowane cele?
• czy nauczyciel sprawiedliwie ocenia uczniów?

Karta samooceny nauczyciela wypełniona nawiązuje także do ogólnej pracy nauczyciela, jego planów na przyszłość, poziomu zadowolenia z osiąganych wyników. Można znaleźć w niej zagadnienia dotyczące:

• największych sukcesów dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych,
• zadań podjętych z własnej inicjatywy,
• braku osiągnięć z zakresu pracy dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej,
• przyczyny nieosiągnięcia sukcesu,
• pracy z uczniami zdolnymi i słabymi,
• największych niepowodzeń szkoły,
• największych sukcesów uczniów,
• działań integrujących zespół klasowy,
• współpracy z rodzicami,
• udziału w realizacji działań wynikających z planu pracy szkoły,
• wzbogacenia warsztatu pracy,
• zmian w zakresie organizacji i kierowania szkołą, przydzielonych nauczycielom zadań,
• planów dot. usprawnienia pracy własnej,
• samopoczucia nauczyciela.

Jak wypełnić arkusz samooceny nauczyciela?

Do przygotowania pierwszej samooceny nauczyciela pedagog może wykorzystać gotowy arkusz samooceny nauczyciela wypełniony. Dokument podpowiada, jakie kwestie warto poruszyć w samoocenie, aby pełniła ona rolę wartościowego narzędzia w procesie doskonalenia zawodowego. Zasadniczo, pytania w arkuszu samooceny mogą wiązać się z:

• umiejętnościami w zakresie planowania lekcji – przygotowywanie materiałów dydaktycznych i omawianie zajęć otwartych, efektywne realizowanie zadań,
• umiejętnościami w zakresie prowadzenia lekcji – stosowanie różnych technik i metod nauczania z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia niepełnosprawnego,
• analizowaniem wpływu działań nauczyciela na proces uczenia się uczniów – czy zajęcia są ciekawe, angażujące, czy skutecznie przekazują wiedzę i umiejętności,
• oceną jakości relacji na linii nauczyciel-uczniowie – czy atmosfera na zajęciach sprzyja nauce, czy nauczyciel wspiera uczniów w rozwoju, w tym ucznia niepełnosprawnego,
• dbaniem o własny rozwój zawodowy i osobisty nauczyciela – uczestnictwo w szkoleniach, uczestnictwo w warsztatach, 
• analizowaniem prowadzonych lekcji i podejmowanych działań w poszukiwaniu mocnych i słabszych stron, w celu ustalenia sukcesów i porażek oraz wyciągnięcia wniosków z tej analizy do doskonalenia warsztatu pracy,
• przestrzeganiem przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz obowiązujące w szkole procedury dotyczące bezpieczeństwa.

Przykładowo wypełniony arkusz samooceny nauczyciela podpowiada, co jest ważne w takiej samoocenie i jak należy ocenić swoją pracę w sposób obiektywny. Przy wypełnianiu dokumentu, nauczyciel powinien:

• porównać swoje możliwości z wymaganiami,
• przeanalizować stopień realizacji swoich celów (analizowanie własnej pracy),
• ocenić wyniki swoich działań,
• wyszczególnić swoje mocne i słabe strony.

Co ma wpływ na samoocenę nauczyciela?

Przykładowo wypełniony arkusz samooceny nauczyciela przedszkola czy szkoły może wydawać się bardziej pozytywny lub bardziej negatywny. Wpływ na samoocenę pedagoga ma bowiem wiele czynników, w tym:

• cechy osobowościowe, zwłaszcza świadomość celów, umiejętność obserwacji siebie,
• odnoszone sukcesy lub niepowodzenia,
• warunki pracy,
• pozycja nauczyciela w szkole,
• opinie o innych nauczycielach,
• atmosfera pracy w szkole,
• opinie i oceny społeczne.

Wartościowa samoocena nauczyciela powinna być natomiast: dojrzała, stabilna, adekwatna oraz pozytywna. Ma więc zawierać konstruktywną, samodzielną krytykę przygotowaną z dużą dozą pedagogicznego optymizmu.

• About
• Latest Posts

Marta Howaniec

Cześć! Mam na imię Marta, z wykształcenia nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej oraz logopeda. W wolnym czasie twórca materiałów dydaktycznych dla dzieci w wieku przedszkolnym, oraz ilustracji komputerowych do utworów literackich i piosenek dla dzieci.

Latest posts by Marta Howaniec (see all)

• Jak przebiega pasowanie na ucznia, strój, dekoracje, scenariusz i prezenty! - 2024-09-30
• Co to jest rewalidacja? rodzaje, tematy, sprawozdanie i rezygnacja - 2024-09-28
• PROGRAM WYCHOWAWCZY GRUPY …. – …. LATKÓW NA ROK SZKOLNY - 2024-06-10

Powiązane produkty:

Przykładowa opinia o dziecku 4 letnim w Przedszkolu – wzór Wnioski do dalszej pracy w Przedszkolu – 5 latki Zgoda na przetwarzanie danych osobowych dziecka – wzór Opinia o dziecku do MOPS – Przedszkole Wzór skargi na nauczyciela do Kuratorium Oświaty Przykładowe uzasadnienie wniosku o stypendium socjalne