Pedagog specjalny a oligofrenopedagog – różnice

Pedagog specjalny a oligofrenopedagog – różnice

W powszechnym obiegu oligofrenopedagog jest często utożsamiany z pedagogiem specjalnym. Czy te dwie specjalności rzeczywiście dotyczą tego samego zawodu? Czym różni się pedagog specjalny od oligofrenopedagoga i jaki jest zakres ich działania? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w poniższym artykule, a międzyczasie możesz pobrać przykładowo wypełniony dziennik praktyk z oligofrenopedagogiki:

Wypełniony dziennik praktyk – Oligofrenopedagogika

Kim jest pedagog specjalny?

Mówiąc najprościej, pedagog specjalny jest pedagogiem uprawnionym do edukacji osób z niepełnosprawnościami różnego rodzaju. Może to być niepełnosprawność fizyczna, jak i słuchowa, wzrokowa czy emocjonalna.

Zadaniem pedagoga specjalnego jest diagnozowanie potrzeb uczniów z trudnościami i opracowywanie dla nich indywidualnych programów nauczania. Co więcej, pedagog specjalny może pracować również z uczniami o specyficznych potrzebach, np. z autyzmem czy ADHD. Pedagog specjalny dostarcza wsparcia uczniom, jak i nauczycielom w procesie nauczania i uczenia się.

W zakres jego działań wchodzi prowadzenie zajęć wspierających, świadczenie porad dotyczących metod nauczania czy udzielania wsparcia psychologicznego i emocjonalnego uczniom i ich rodzinom.

Zadaniem pedagoga specjalnego jest także wspieranie integracji społecznej uczniów z niepełnosprawnościami, pomoc w rozwoju umiejętności społecznych i komunikacyjnych, jak również budowanie relacji z rówieśnikami i otoczeniem.

Pedagog specjalny współpracuje z innymi specjalistami takimi, jak psycholodzy, terapeuci, logopedzi czy rehabilitanci w celu zapewnienia uczniom kompleksowego wsparcia. Ważnym aspektem pracy pedagoga specjalnego jest również monitorowanie postępów uczniów i dostosowywanie metod i strategii pracy w zależności od zmieniających się potrzeb. Dzięki monitorowaniu postępów możliwa jest modyfikacja stosowanych metod i programów nauczania dla osiągnięcia lepszych efektów.

Kim jest oligofrenopedagog?

Oligofrenopedagog to pedagog specjalizujący się w edukacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, czyli uczniami z oligofrenią. Posiada on wiedzę, doświadczenie i uprawnienia do pracy z uczniami, którzy wykazują trudności w rozwoju intelektualnym i adaptacji społecznej.

Podobnie, jak pedagog specjalny, oligofrenopedagog diagnozuje potrzeby edukacyjne swoich podopiecznych, opracowuje dla nich indywidualne programy nauczania i wspiera ich rozwój. Miejscem pracy oligofrenopedagoga jest najczęściej szkoła specjalna lub ośrodek terapeutyczny. Może on także świadczyć konsultacje dla nauczycieli w szkołach ogólnych.

Oligofrenopedagog skupia się na długofalowym procesie działań, które ukierunkowane są na edukację, terapię i wychowanie. Celem podejmowanych aktywności jest przywrócenie uczniom z niepełnosprawnościami intelektualnymi maksymalnego poziomu sprawności intelektualnej, na miarę ich indywidualnych możliwości, a także praktyczne przygotowanie do funkcjonowania w społeczeństwie, a na późniejszych etapach edukacji również przygotowanie do wykonywania zawodu.

Oligofrenopedagog współpracuje także z rodzinami i opiekunami uczniów w zakresie konsultacji, porad, interwencji terapeutycznych, jak również spotkań terapeutycznych w warunkach domowych, szkole czy online. Warto podkreślić, że działanie oligofrenopedagoga jest działaniem długofalowym, a na widoczne efekty pracy czasem trzeba czekać nawet kilka lat.

zakres-dzialan-pedagogika-specjalna-oligofrenopedagogika

Oligofrenopedagog a pedagog specjalny

Różnica pomiędzy oligofrenopedagogiem a pedagogiem specjalnym obejmuje przede wszystkim zakres działania. Oligofrenopedagog jak i pedagog specjalny pracują z osobami z niepełnosprawnościami, jednak oligofrenopedagog skupia się na osobach z niepełnosprawnością intelektualną. W przypadku pedagoga specjalnego, zakres działania jest znacznie szerszy, gdyż może obejmować różne rodzaje niepełnosprawności.

Poza tym pedagog specjalny może pracować w każdej szkole, zarówno specjalnej, jak i ogólnodostępnej, jeżeli istnieje w niej zapotrzebowanie na specjalistyczną pomoc. Oligofrenopedagog natomiast pracuje zwykle w szkołach specjalnych, w których większość uczniów cechuje się niepełnosprawnością intelektualną. Znowu więc pedagog specjalny ma większy zakres działania i większe możliwości zatrudnienia.

Różnica między pedagogiem specjalnym a oligofrenopedagogiem dotyczy także trudności, z jakimi mogą oni pracować. Podczas gdy oligofrenopedagodzy pracują głównie z uczniami z trudnościami w nauce, rozwoju intelektualnym czy odnajdywaniu się w grupie społecznej, o tyle pedagog specjalny może pracować z uczniami o bardzo zróżnicowanych potrzebach i trudnościach, niekoniecznie związanych z niepełnosprawnością intelektualną.

Pedagog specjalny i oligofrenopedagog- kwalifikacje

Warto podkreślić, że różnica między pedagogiem specjalnym a oligofrenopedagogiem dotyczy także różnic w wymaganych kwalifikacjach. Pedagog specjalny musi ukończyć 5-letnie studia na kierunku pedagogika i studia podyplomowe w zakresie pedagogiki specjalnej bądź w zakresie edukacji włączającej. Oligofrenopedagog natomiast musi mieć ukończone studia wyższe z zakresu pedagogiki specjalnej i studia podyplomowe bądź kurs kwalifikacyjny z zakresu oligofrenopedagogiki.

Warto wiedzieć, że od 1 września 2026 roku nie będzie już możliwości zatrudniania osób po studiach podyplomowych w zakresie pedagogiki specjalnej lub edukacji włączającej, a także po kursie kwalifikacyjnym.

Oznacza to, że pedagog specjalny po kursie kwalifikacyjnym nie będzie mógł podjąć się nowej pracy w tym zawodzie, bez względu na to, ile już lat w nim przepracował. Powodem takich zmian jest troska o odpowiednie wykwalifikowanie kadry specjalistów w dziedzinie, która jest coraz bardziej potrzebna we współczesnej edukacji.

Pedagog specjalny czy oligofrenopedagog- który zawód jest bardziej przyszłościowy?

Na to pytanie trudno jest odpowiedzieć jednoznacznie. Obecnie zauważa się coraz większą potrzebę edukacji specjalnej, gdyż uczniów o specyficznych potrzebach i ograniczeniach jest coraz więcej.

Zarówno pedagog specjalny, jak i oligofrenopedagog z pewnością znajdą miejsce, w którym będą mogli się realizować. Niewątpliwie, pedagog specjalny ma nieco szerszy zakres działania i więcej możliwości jeśli chodzi choćby o miejsce pracy. Może on pracować właściwie wszędzie tam, gdzie istnieje zapotrzebowanie na edukację specjalną.

Oligofrenopedagog pracuje zwykle w szkole specjalnej, gdyż zakres jego działania jest znacznie zawężony. Praca z uczniami niepełnosprawnymi intelektualnie wymaga ogromu wiedzy, doświadczenia i umiejętności, dlatego jest to praca niezwykle ceniona społecznie.

Z całą pewnością zapotrzebowanie na edukację specjalną, również z wąskimi specjalizacjami będzie wzrastać, rozwój w tym kierunku jest więc doskonałym wyborem.

Pedagogika specjalna i oligofrenopedagogika to nie to samo

Podsumowując, w kwestii zajmowania stanowiska pedagoga specjalnego – pedagog specjalny to ogólna nazwa dla specjalisty zajmującego się edukacją i wsparciem osób z różnymi niepełnosprawnościami, podczas gdy oligofrenopedagog to specjalista bardziej skoncentrowany na pracy z osobami z niepełnosprawnościami intelektualnymi, szczególnie umiarkowanymi, znacznymi lub głębokimi.

Te dwie specjalizacje łączą się ze sobą, nie są jednak tożsame. Obie wymagają ogromu wiedzy, doświadczenia, cierpliwości i empatii, której nie da się nauczyć. Nie bez powodu mówi się, że praca z uczniami niepełnosprawnymi, a w szczególności niepełnosprawnymi intelektualnie to prawdziwe powołanie.

Joanna Duplaga