W ostatnich latach obserwujemy wzrastające zrozumienie i zmianę podejścia do osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi. Dzisiaj główny nacisk kładzie się na integrację społeczną, samodzielność i jak największą autonomię.
Oligofrenopedagogika odgrywa znaczącą rolę w promowaniu tych wartości i dążenie do szans na pełne uczestnictwo podopiecznych w życiu społecznymi i zawodowym. Czym jest oligofrenopedagogika i czym się zajmuje?
Co to jest oligofrenopedagogika?
Oligofrenopedagogika to edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną, czyli wspieranie rozwoju dzieci z obniżoną sprawnością intelektualną. Jest to jeden z działów pedagogiki specjalnej.
Oligofrenia to obniżona zdolność do rozwoju intelektualnego. Może być ona wrodzona bądź trwać od wczesnych lat dziecięcych. Obejmuje nie tylko typowe upośledzenie umysłowe, ale także różnego rodzaju zaburzenia i zahamowania.
Oligofrenopedagogika obejmuje zarówno edukację szkolną, jak i rodzaj zajęć rewalidacyjnych w formie różnych zajęć i aktywności. Celem jest przystosowanie osób z niepełnosprawnością intelektualną do samodzielnego życia i funkcjonowania w społeczeństwie. Jednym z elementów tej pedagogiki jest przygotowanie do podjęcia pracy zarobkowej.
Kluczowym elementem oligofrenopedagogiki jest indywidualne podejście do każdego podopiecznego. Ze względu na stopień i rodzaj niepełnosprawności, każdy podopieczny może mieć zupełnie inne potrzeby.
Ich zaspokajaniu służą spersonalizowane programy, które biorą pod uwagę unikalne potrzeby, umiejętności i cele rozwojowe danego podopiecznego. Wato wiedzieć, że oligofrenopedagogika współpracuje z innymi dziedzinami, w tym z psychologią, terapią zajęciową, rehabilitacją czy nawet z medycyną.
Czym się zajmuje oligofrenopedagogika?
Oligofrenopedagogika zajmuje się zarówno edukacją jak i rozwojem umiejętności typowo szkolnych, a więc nauką czytania, pisania czy liczenia, jak również rozwojem samodzielności i zaradności. W ramach zajęć podopieczni uczą się korzystania z dóbr społecznych, gospodarowania pieniędzmi czy organizowania swojego wolnego czasu.
Oligofrenia obejmuje kilka rodzajów niepełnosprawności intelektualnej:
- niepełnosprawność intelektualna stopnia lekkiego; osoba jest samodzielna, ale ma kłopoty z myśleniem abstrakcyjnym, klasyfikowaniem pojęć.
- niepełnosprawność umiarkowana; ten stopień zaburzeń obejmuje zaburzenia poznawcze oraz problemy z koordynacją ruchową. Osoba o tym stopniu niepełnosprawności intelektualnej jest w stanie samodzielnie się utrzymać poprzez wykonywanie prac fizycznych.
- niepełnosprawność w stopniu znacznym obejmuje większe trudności ruchowe i poznawcze. Osoba z tym stopniem niepełnosprawności może wykonywać czynności, które zostaną wyuczone.
- niepełnosprawność stopnia głębokiego; osoby cierpiące na te zaburzenia wymagają stałego wsparcia, nierzadko chorują na dodatkowe choroby.
Na czym polega praca oligofrenopedagoga?
Oligofrenopedagog to pedagog pracujący z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, który zdobywa swoje wykształcenie na studiach dziennych, a także na studiach podyplomowych. Jego zadaniem jest tak pokierować procesami edukacyjnymi, wychowawczymi i motywacyjnymi, by jak najlepiej i w jak najwyższym stopniu wykorzystać potencjał rozwojowy uczniów. Trudnością w pracy oligofrenopedagogika jest fakt, że każdy uczeń ma zupełnie inne potrzeby, inne ograniczenia i możliwości.
Rolą pedagoga jest więc tak dobrze poznać swoich podopiecznych, by dobrać dla nich jak najlepsze i najskuteczniejsze metody i formy pracy. Zadaniem olifrenopedagogika jest także motywowanie uczniów, pomoc w zakresie pedagogiki specjalnej, czyli radzenia sobie z emocjami i samooceną. Olifrenopedagog jest więc nie tylko pedagogiem, ale także terapeutą.
Oligofrenopedagogika skupia się na zapewnianiu wsparcia, terapii i programów edukacyjnych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Jej celem jest przede wszystkim wspieranie rozwoju intelektualnego, społecznego i emocjonalnego tych osób, a także ułatwianie im integracji społecznej i aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym.
Oligofrenopedagodzy opracowują specjalne metody nauczania, adaptując je do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów z niepełnosprawnością intelektualną. W ramach swojej pracy oligofrenopedagodzy współpracują także z rodzinami podopiecznych i innymi specjalistami, np. psychologami czy terapeutami zajęciowymi.
Jakie uprawnienia ma oligofrenopedagog?
Aby zostać oligofrenopedagogikiem, należy spełnić kilka warunków. Przede wszystkim, należy podkreślić, że praca z dziećmi czy młodzieżą upośledzonymi umysłowo jest trudna i wymagająca. Osoba, która chce podjąć się tego zadania, musi mieć w sobie ogrom cierpliwości, życzliwości i empatii.
Oprócz odpowiednich cech charakteru przyszły oligofrenopedagog musi posiadać niezbędne kwalifikacje (przygotowanie pedagogiczne), które może uzyskać w trakcie studiów pierwszego i drugiego stopnia na kierunku pedagogika specjalna, jednolitych studiów magisterskich na kierunku pedagogika specjalna bądź w toku studiów podyplomowych.
Jeżeli pedagog ukończy tylko studia podyplomowe bez studiów pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich, uprawnienia do zatrudnienia jako pedagog specjalny są jedynie czasowe. Każdy pedagog specjalny musi udokumentować posiadanie przygotowania pedagogicznego.
Praktyki studenckie oligofrenopedagogika
Studenci, którzy uczą się do wykonywania zawodu nauczyciela oligofrenopedagogiki – muszą odbyć praktyki studenckie. Najczęściej odbywają je w przedszkolu lub szkole specjalnej, jeśli jednak nie ma takiej możliwości, może także odbyć praktyki w placówce ogólnodostępne. Warunkiem jest tu jednak potwierdzenie przez dyrektora, że w danej szkole uczą się dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.
Liczba godzin praktyk zależna jest od studiów. Osoby, które są pedagogami specjalnymi i rozwijają się w kierunku oligofrenopedagogiki, muszą odbyć 120 h praktyk. Osoby, które nie posiadają wykształcenia pedagogicznego i korzystają ze studiów podyplomowych, muszą odbyć aż 180 h praktyk.
Początkowo studenci obserwują, jak wygląda praca oligofrenopedagogika z osobami niepełnosprawnymi, zapoznają się z różnymi metodami nauczania i interwencji. Później studenci biorą udział w prowadzeniu zajęć, pomagają w przygotowaniu materiałów dydaktycznych, wspierają uczestników w trakcie zajęć i oceniają ich postępy.
Kolejnym krokiem jest próba samodzielnego prowadzenia zajęć pod opieką doświadczonych pedagogów. Praktyki studenckie to bardzo istotny element kształcenia przyszłych oligofrenopedagogów, pozwalający na zdobycie niezbędnego doświadczenia.
Dziennik praktyk studenckich oligofrenopedagogika- co zawiera?
Poniżej pobierzesz przykładowo wypełniony wzór dziennika praktyk oligofrenopedagogiki:
W ramach praktyk studenci obserwują pracę oligofrenopedagoga, sposoby jego motywowania i angażowania podopiecznych. Student ma możliwość asystować w organizowanych aktywnościach, a także samodzielnie przygotować zadania i aktywności dla grupy.
Każdy student jest także zobowiązany do wypełniania dziennika praktyk. Jego wzór otrzymuje się od uczelni. Dzienniczek zawiera daty, miejsca, tematy zajęć praktycznych, a także zakres wykonywanych danego dnia prac. Taki dzienniczek powinien podpisać opiekun praktyk. Ukończone studia i zatwierdzone praktyki są potwierdzeniem nabycia umiejętności potrzebnych do realizacji pracy oligofrenopedagogicznej.
Podstawa prawna
- Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. 2023 poz. 2102).
- Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 1450 ze zm.).
- Czym jest diagnoza funkcjonalna dziecka? - 2024-04-22
- Innowacje pedagogiczne – przykłady i rodzaje - 2024-04-22
- Nagrody dla nauczycieli – lista 2024 - 2024-04-21